10. Η σοφία και η γνώση των βυζαντινών μικροτεχνών αναδεικνύεται από μία πληθώρα έργων. Ανάμεσά τους τα εικονογραφημένα ή ιστορημένα χειρόγραφα καταλαμβάνουν μία ξεχωριστή θέση. Εκδόσεις πολύτιμες σε περγαμηνή ή χαρτί όπου η ζωγραφική συναντά το καλλιγραφημένο κείμενο, διακοσμεί τους τίτλους, τα πρώτα γράμματα, πλαισιώνει τις σελίδες ή ξεχύνεται ορμητικά και καλύπτει κάποιες από αυτές με χρώματα εκτυφλωτικά και χρυσάφι ατόφιο. Γραφείς και εικονογράφοι αναλάμβαναν τις χρονοβόρες παραγγελίες που αφορούσαν τις περισσότερες φορές θρησκευτικά έργα, αντίγραφα της Βίβλου, Ομιλίες, Βίους των αγίων.
Απ' όλα τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης οι Βυζαντινοί αγαπούσαν ιδιαίτερα τους Ψαλμούς. Τα ψαλτήρια ήταν λειτουργικά βιβλία μέσα στα οποία οι πιστοί έβρισκαν τους 150 ψαλμούς που αποδίδονται στο βασιλέα Δαυίδ μαζί με τις ωδές. Το ψαλτήρι θεωρήθηκε πανίσχυρη ασπίδα ενάντια στους δαίμονες, κι ακόμα αποτέλεσε για τη βασική εκπαίδευση της εποχής σημαντικό βοήθημα, ένα είδος αναγνωστικού από το οποίο τα μικρά παιδιά αποστήθιζαν ολόκληρα αποσπάσματα.
*Πριν από τα μέσα του 9ου αιώνα τα πολυποίκιλτα αυτά βιβλία σπανίζουν ενώ μετά το 1200 η παραγωγή τους ατονεί. Τα κωνσταντινουπολίτικα εργαστήρια έγιναν και σε αυτή την περίπτωση ο τόπος κατασκευής των πιο έξοχων δειγμάτων. Οι παραγγελιοδότες τους, εύποροι αφού μπορούσαν να αποκτήσουν τα ακριβά χειρόγραφα, συχνά τα αφιέρωναν σε εκκλησίες ή μοναστήρια.
Μικρογραφία από το περίφημο Ψαλτήρι Χλουντόφ, ένα από τα παλαιότερα γνωστά εικονογραφημένα χειρόγραφα, Κωνσταντινούπολη, μέσα 9ου αιώνα, τέμπερα σε περγαμηνή, 169 φύλλα, 19,5Χ15 εκ., Μόσχα, Κρατικό Ιστορικό Μουσείο (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Η, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1979, σελ. 185).
