11. Η επιβίωση των αντικειμένων μέσα στους αιώνες ώστε αυτά να πάρουν τη θέση αδιάσειστης μαρτυρίας για την εξέλιξη της ιστορίας και της τέχνης οφείλεται σε ευτυχείς συγκυρίες που συχνά είναι απόλυτα τυχαίες.
Στη Θεσσαλονίκη του 1956, στα πλαίσια μιας ανασκαφής, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως έναν αξιόλογο θησαυρό: χρυσά σκουλαρίκια, ένα σταυρό για το στήθος, ένα φυλαχτό, χρυσά νομίσματα. Δίπλα σ' αυτά ένα ζευγάρι εντυπωσιακά χρυσά βραχιόλια, μαγευτικής πολυχρωμίας, που κατά τη συνήθεια των Βυζαντινών κοσμούσαν συμμετρικά τους καρπούς των χεριών. Η χρονολόγηση των μεταβυζαντινών νομισμάτων στο 17ο αιώνα επιτρέπει στους μελετητές να συμπεράνουν ότι τότε θα πρέπει να θάφτηκε στη γη η μικρή αυτή περιουσία, μέσα στην αγωνία του ιδιοκτήτη της να την προστατεύσει από κάποια απειλή. Ωστόσο τα περικάρπια είναι πολύ παλαιότερα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι κατασκευάστηκαν στα τέλη του 9ου αιώνα πιθανόν σε εργαστήρι της ίδιας της Θεσσαλονίκης για λογαριασμό κάποιας αρχόντισσας. Μέχρι σήμερα παραμένουν τα μοναδικά γνωστά βραχιόλια της ανθηρής μεσοβυζαντινής περιόδου που φέρουν διάκοσμο από σμάλτο.
*Οπωσδήποτε η μόνη ύπαρξη των γραπτών πηγών θα βοηθούσε να σχηματιστούν οι πρώτες εντυπώσεις. Ωστόσο σε τι θα ωφελούσε τους ειδικούς η απλή γνώση ότι στο μεγάλο κεντρικό δρόμο της βυζαντινής πρωτεύουσας, τη Μέση Οδό, βρίσκονταν συγκεντρωμένα τα εργαστήρια των χρυσοχόων που τους ονόμαζαν χρυσικούς ή χρυσοχούς; Τι κι αν μάθαιναν από τους ιστορικούς των χρόνων εκείνων για τις υποχρεώσεις αλλά και τα προνόμια που επιφύλασσε ο αυτοκράτορας στους τεχνίτες των πολυτελών υλικών; Πόσο γλαφυρές μπορούν άραγε να γίνουν οι περιγραφές που μιλούν για τα αστραφτερά μέταλλα και την ακτινοβολία των πολύτιμων λίθων; Πόσο σαφείς οι λεπτομέρειες για τη δεξιοτεχνία που απαιτούσε η κάθε τεχνική; Πόσο ξεκάθαρες οι παραστάσεις που δείχνουν τους Βυζαντινούς λαμπερούς και στολισμένους; Όλα μοιάζουν ανεπαρκή αν τα παραβάλουμε με την απόλυτη αλήθεια των ίδιων των κοσμημάτων που φορέθηκαν από τους άνδρες και τις γυναίκες του Βυζαντίου.
Ζεύγος βραχιολιών προερχόμενο από θησαυρό που βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη (?), τέλη 9ου-αρχές 10ου αι., χρυσός και περίκλειστο σμάλτο, ύψ. 5,7 εκ., διάμ. 7,6 εκ., Θεσσαλονίκη, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Η, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1979, σελ. 323).
