33. Στην αυλή των Δεσποτών του Μυστρά είχε φτάσει το Σεπτέμβριο του 1453, εξουθενωμένος σωματικά και ψυχικά ο Γεώργιος Σφραντζής, ο μόνος ιστορικός που έγραψε για την Άλωση έχοντας βιώσει τα δραματικά της γεγονότα. Ήδη από την επόμενη μέρα η απίστευτη είδηση του χαμού της βυζαντινής πρωτεύουσας είχε αρχίσει να διαδίδεται σαν σκόνη που σκορπίζει με το φύσημα του αέρα. Όσοι κάτοικοι της τσακισμένης πόλης κατάφεραν να διαφύγουν αναζήτησαν σωτηρία στα νησιά και στις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας κουβαλώντας βαρύ φορτίο τις εφιαλτικές αναμνήσεις τους. Η εντύπωση που προκαλούσε το φοβερό γεγονός ήταν βαθύτατη και καταγράφηκε σε γραπτές ενθυμήσεις, σε χρονικά, και σε έμμετρους θρήνους. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η πικρία και τα ηρωικά περιστατικά που περιέχονταν στα κείμενα αυτά τροφοδότησαν τους λαϊκούς θρύλους σχετικά με την Άλωση και τους πρωταγωνιστές της.
Παράλληλα τα πλοία των δυτικών, Γενουατών και Βενετών που είχαν λάβει μέρος στην υπεράσπιση της Πόλης επέστρεψαν με τη σειρά τους στην πατρίδα μεταφέροντας το ασύλληπτο νέο. Με τη βοήθεια των θαλάσσιων δρόμων, από αποστολέα σε παραλήπτη κι από στόμα σε στόμα το μήνυμα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης απλώθηκε σε Ανατολή και Δύση. Άρχοντες και λαοί, συγκλονισμένοι προβληματίζονταν, ανησυχούσαν για τη δική τους τύχη και ακόμα σχεδίαζαν τρόπους να ανατρέψουν το αβάσταχτο συμβάν. «...Και εγένοτο ουν θλίψις και πολύς κλαυθμός...».
*Κατά τις τραγικές εκείνες ώρες της Άλωσης όπου οι Οθωμανοί ρίχτηκαν ανεμπόδιστοι πια στη λεηλασία της Βασιλεύουσας, ο Σφραντζής, προσωπικός φίλος του αυτοκράτορα, αιχμαλωτίστηκε και πουλήθηκε ως σκλάβος. Τρεις μήνες αργότερα έχοντας εξαγοράσει την ελευθερία του κατέφυγε στην Πελοπόννησο, τελευταία ελεύθερη ακόμα βυζαντινή περιοχή.
Μικρογραφία από χειρόγραφο που απεικονίζει την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους, Γαλλία, 15ος αιώνας, Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Θ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1980, σελ. 212).
